Đánh giá sự tăng trưởng thể chất và phát triển tinh thần vận động ở trẻ
Trẻ em là cơ thể đang lớn và phát triển. Qúa trình tăng trưởng bao gồm sự tăng trưởng về mặt thể chất và sự phát triển tinh thần, vận động ở trẻ. Việc chăm sóc- giáo dục trẻ em ngay từ những năm tháng đầu đời hết sức quan trọng. Vì vậy, các bà mẹ cần theo dõi đánh giá tình trạng sức khỏe của trẻ qua giám sát sự tăng trưởng về thể chất và phát triển tinh thần vận động.
Sự phát triển thể chat của trẻ
1. Sự tăng trưởng về thể chất
Để đánh giá sự tăng trưởng thường dựa vào các chỉ số cân nặng, chiều cao, vòng đầu, vòng ngực, vòng đùi, vòng cánh tay và tỷ lệ các phần của cơ thể.
Tăng trưởng về cân nặng
+ Cân nặng trung bình của trẻ sơ sinh đủ tháng lúc mới đẻ là 2800-3200g.
+ Cân nặng của trẻ tăng nhanh trong 6 tháng đầu, cân nặng tăng gấp đôi khi trẻ được 4-5 tháng tuổi và đến cuối năm cân nặng tăng gấp 3 lúc đẻ.
+ Trong 6 tháng đầu, mỗi tháng cân nặng tăng trung bình là 700g/tháng, nhưng 6 tháng sau chỉ tăng trung bình khoảng 250g/ tháng.
+ Từ năm thứ 2 trở đi cân nặng tăng chậm hơn trung bình mỗi năm tăng 1,5kg.
+ Có thể ước tính cân nặng của trẻ trên 1 tuổi:
+ Cân nặng (kg) = 9 + 1,5 (N-1); N là tuổi của trẻ tính theo năm.
Tăng trưởng về chiều cao
giúp bé phát triển chiều cao tối đa
+ Chiều cao của trẻ sơ sinh trung bình 48-50cm, con trai cao hơn con gái.
+ Trong năm đầu chiều cao của trẻ tăng rất nhanh, nhất là trong những tháng đầu sau đẻ.
+ Trong 3 tháng đầu mỗi tháng tăng lên 3-3,5cm.
+ 3 tháng tiếp theo mỗi tháng tăng lên 2cm.
+ 6 tháng cuối trung bình tăng được 1-1,5cm.
+ Lúc 12 tháng chiều cao của trẻ đạt được 75cm.
+ Trên 1 tuổi trung bình mỗi năm tăng thêm 5cm.
+ Có thể ước tính chiều cao của trẻ trên 1 tuổi:
Chiều cao (cm)= 75 + 5(N-1)
N: là số tuổi của trẻ tính theo năm.
+ Tăng trưởng vòng đầu, vòng ngực, vòng cánh tay.
+ Vòng đầu của trẻ sơ sinh là 32-34cm, lúc 1 tuổi là 44-46cm, 2 tuổi là 48cm và đến 5 tuổi vòng đầu là 50cm.
2. Sự phát triển tinh thần vận động
Trẻ phát triển tinh thần vận động
Sự phát triển tình thần vận động của trẻ diễn biến song song với sự tăng trưởng về thể chất và sự hoàn thiện dần các chức năng trong cơ thể. Theo dõi sự phát triển tinh thần – vận động sẽ giúp các bà mẹ chăm sóc và giáo dục trẻ phù hợp theo từng lứa tuổi.
Trẻ Sơ sinh
+ Trẻ ngủ nhiều nhưng ngay sau khi sinh các giác quan đã hoạt động và có cảm thụ tốt như khả năng nghe (giật mình khi có tiếng động mạnh), nếm (thích ngọt, đắng thì nhăn mặt), ngửi (ngửi mùi sữa mẹ để tìm vú), nhìn (phản xạ với ánh sáng) và cảm giác đau.
+ Trẻ có phản xạ tự nhiên như phản xạ bú- mút, phản xạ cầm nắm.
+ Đặt nằm ngửa chân tay ở tư thế co duỗi khác nhau.
+ Vận động tự phát, không chủ động được mọi động tác.
Trẻ từ 2 tháng
+ Biết hóng chuyện, mỉm cười.
+ Đặt nằm sấp trẻ có thể ngẩng đầu.
Trẻ 3-4 tháng tuổi
+ Trẻ có thể nhìn theo vật di động
+ Biết lẫy từ ngửa sang sấp.
Trẻ 5-6 tháng tuổi
+ Phân biệt được lạ quen, nhận được mẹ.
+ Lẫy được từ sấp sang ngửa.
+ Biết ngồi nhưng chưa vững.
Trẻ 7-9 tháng tuổi
+ Trẻ có cảm xúc vui mừng hoặc sợ hãi.
+ Biết phát âm ba ba…
+ Trẻ biết bò
+ Tự ngồi vững hơn.
+ Có thể vẫy tay chào, vỗ tay.
Trẻ 10-12 tháng
+ Có thể phát được 2 âm: bà ơi.
+ Sử dụng ngón tay cầm đồ vật dễ dàng.
+ Trẻ đứng vững, bắt đầu tập đi lúc 12 tháng có thể tự đi được vài bước.
Trẻ 1-2 năm tuổi:
+ Lời nói phát triển nhanh, có thể nói được thành câu ngắn (câu có 2-3 từ).
+ Chỉ được các phần cơ thể của mình: mặt, mũi, tai…
+ Trẻ có thể phân biệt được các màu sắc
+ Các động tác khéo léo hơn, cầm được chén uống nước.
+ Trẻ nhặt được đồ vật bằng ngón cái và ngón trỏ, cầm bút chì vẽ những nét nguệch ngoạc, nhặt được các vật nhỏ.
+ Đi vững
+ Bò được lên cầu thang.
+ Đứng lên ngồi xuống một mình.
Trẻ 3 năm tuổi
+ Lời nói phát triển nhiều, trẻ nói được những câu dài, gần như hoàn chỉnh.
+ Thường tự đặt câu hỏi
+ Học thuộc được bài hát ngắn.
+ Đi nhanh, chạy leo được bậc cửa
+ Tập múa được.
+ Tự phục vụ được một số việc đơn giản như xúc cơm, cởi và mặc quần áo, đi tất.
+ Trẻ có thể bắt chước vẽ hình tròn, tô màu theo hình cho sẵn.
Trẻ 4-5 tuổi
+ Tinh thần phát triển nhanh, lời nói phát triển mạnh, trẻ học được bài hát dài.
+ Thích tìm hiểu môi trường xung quanh, thích nghe kể chuyện.
+ Bé thể hiện sự khéo léo và hướng tới độ chính xác trong các hoạt động và trò chơi, bé có thể nhớ tên mình, tên bố mẹ, địa chỉ nhà hoặc số điện thoại phòng khi đi lạc.
+ Bé có thể vẽ tranh dù còn nguệch ngoạc.
Bác Sĩ Dinh Dưỡng
