Táo bón là khi bé đi tiêu thưa thớt (dưới 3 lần/tuần) kèm đi tiêu khó khăn và gây ra sự khó chịu, căng thẳng khi đi tiêu (phân cứng, rặn đau, ngồi lâu, tiêu khó khăn, đôi khi chảy máu hậu môn…). Ước tính hầu như bé nào cũng có ít nhất 1 lần bị táo bón, song chỉ thoáng qua rồi hết. Những bé bị táo bón kéo dài vài tuần được gọi là táo bón mạn tính và cần những sự chăm sóc toàn diện từ chế độ ăn, chế độ sinh hoạt đến trấn an tâm lý và sử dụng thuốc.

Rất nhiều ông bố, bà mẹ lo lắng mang con đến phòng khám vì bé mãi 4-5 ngày mới đi tiêu 1 lần hoặc trước đây bé đi tiêu 2-3 lần/ngày, nay bé chỉ đi mỗi ngày 1 lần… Liệu các trường hợp đó có phải là táo bón hay không? Xin thưa là… không! Nếu bé 4-5 ngày mới đi tiêu nhưng phân vẫn mềm, tơi xốp thì không gọi là táo bón. Tương tự, bé ngày càng lớn thì số lần đi tiêu trong ngày càng giảm đi cũng là hiện tượng sinh lý bình thường.

Tuổi nào ở trẻ em thường mắc táo bón?

Có 3 thời điểm táo bón dễ xảy ra với các bé:

1 là Lúc chuyển từ chế độ ăn lỏng sang đặc (ăn dặm);

2 là khi bé tập ngồi bô một mình (tuổi biết đi);

3 là Lúc bé bắt đầu đến trường (mẫu giáo, tiểu học).

Làm sao nhận biết bé bị táo bón?

Ngoài việc đếm số lần đi tiêu trong 1 tuần và xem tính chất phân như đã nói ở trên, các bé bị táo bón còn có nhiều biểu hiện khác, đôi khi bị lầm với các rối loạn khác. Bé có thể biểu hiện trướng bụng, đau bụng hoặc biếng ăn, chậm lên cân. Đôi khi, có bé lại bị chẩn đoán nhầm là tiêu chảy vì phụ huynh tình cờ phát hiện có ít phân lỏng dính ở đáy quần của con mà bé hoàn toàn không hay biết (triệu chứng này gọi là són phân hay ị đùn – là một biểu hiện của tình trạng táo bón kéo dài). Ngoài ra, một số bé có biểu hiện “nín nhịn”, không chịu đi tiêu như ngồi xổm, gồng cứng người, bắt chéo 2 chân, hay đỏ mặt hoặc bấu chặt vào cha, mẹ…

Điều trị táo bón cho trẻ thế nào?

Việc điều trị táo bón trước tiên đòi hỏi cha mẹ phải hết sức kiên nhẫn, vì táo bón không hết nhanh như các bệnh cảm sốt thông thường và các bé cũng ít chịu hợp tác tốt. Điều trị táo bón phải kết hợp giữa sự thay đổi chế độ ăn uống, thói quen đi tiêu, hoạt động thể chất với việc dùng thuốc, nếu có. Đôi khi, việc điều trị táo bón phải cần đến chuyên gia tâm lý nữa.

Tập luyện thói quen đi tiêu hàng ngày là một điều quan trọng, vừa giúp bé có phản xạ đi tiêu, vừa giúp loại bỏ phân không để ứ quá lâu trong trực tràng. Hàng ngày, bé nên được tập đi tiêu vào một giờ nhất định, nếu sau 15 phút bé không cảm thấy mắc cầu thì thôi, lặp lại vào hôm sau. Hãy khen nếu bé chịu vào nhà vệ sinh hoặc ngồi bô đi tiêu và có phần thưởng nho nhỏ khi bé tự đi tiêu được.

Chất xơ và nước uống là hai yếu tố quan trọng khác. Các thức ăn chứa nhiều chất xơ như trái cây, rau tươi, bột ngũ cốc nguyên cám (các loại bột ngũ cốc ăn sáng, bánh mì đen…) cần có trong bữa ăn hàng ngày của bé. Trẻ em thường ít chịu ăn rau quả nên là một trở ngại lớn, cần phải có sự hỗ trợ, khuyến khích của cha mẹ. Nước lọc, nước ép trái cây là những loại nước hữu ích trong việc điều trị táo bón.(3) Bé cần được uống đủ nhu cầu nước mỗi ngày, nhất là ở những nơi có khí hậu nóng như nước ta.

Khuyến khích bé hoạt động thể lực, tránh ngồi yên một chỗ cũng là một biện pháp giúp tăng cường nhu động ruột, tránh táo bón.

TS.BS. Nguyễn Anh Tuấn – Suckhoedoisong.vn

Gửi bình luận